İdrar Yolu Enfeksiyonu, İdrar yolu denildiği zaman idrar kanalları, böbrekler, mesane, üretra aynı anda değerlendirilir. İdrarın vücutta oluşarak dışarı atılmasında rol oynayan bu bölgeler alt ve üst idrar yolları olmak üzere ikiye ayrılır. İdrar yolu enfeksiyonu çoğunlukla idrar yolundan mesaneye kadar ulaşan E. Coli adı verilen bakterilerin sebep olduğu bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyonun sadece mesanede görülmesine 'sistit' adı verilir. Fakat idrar yolu enfeksiyonu bazen üst idrar kanalını ve üriner sisteme bağlı böbrekleri de etkileyebilir. Eğer enfeksiyon üst idrar kanalına ve böbreklere kadar ilerlerse bu duruma 'piyelonefrit' adı verilir. Alt idrar yolu enfeksiyonu yani sistit, üst idrar yolu enfeksiyonu olan piyelonefrite göre daha az risk durumu vardır.
İdrar yolu enfeskiyonu kadınlarda daha sık rastlanan ve tekrar eden bir rahatsızlıktır. Bunun sebebi kadınlarda idrarı mesaneden dışarı taşıyan kanalın erkeklere oranla daha kısa olmasıdır. Çoğu zaman şiddetli ağrı ve bazı sıkıntılara neden olabilir. Kendiliğinden geçeceği gibi, bazen de Doktor tarafından verilen antibiyotik tedavisi ile de geçebilir. Ayrıca menopoz ile düşüş gösteren östrojen seviyesi idrar yolunun astarını incelterek, bu bölgeyi bakteriyel enfeksiyonlara karşı hassaslaştırır.
İdrar yolu enfeksiyonu alt ve üst solunum yolu enfeksiyonu olmak üzere iki gruba ayrılır.
Alt idrar yolu enfeksiyonu; Kişide sadece idrarını yaparken yanma şikâyeti bulunuyor ise sorun genellikle üretraya ait bir enfeksiyondan kaynaklanmaktadır. Bu duruma 'üretrik' adı verilmektedir. Bu rahatsızlığın en temel nedeni bel soğukluğudur. Ayrıca cinsel ilişki anında bulaşabilen mikroorganizmalar sebep olmaktadır.
Üst solunum yolu enfeksiyonu; Alt idrar yolu enfeksiyonun tedavisinde geç kalındığı durumlarda enfeksiyon mesaneden yukarı çıkarak farklı bölgelerde enfeksiyona sebep olabilir. Enfeksiyonun böbreklere kadar ulaşması durumu daha da ağırlaştırır. Hasta kişinin acil tedavi olması gerekmektedir, çünkü çok ciddi boyutlara ulaşabilen bir rahatsızlıktır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Sık sık idrara çıkma
İdrara çıktıktan hemen sonra tekrar idrara çıkma isteği
İdrara çıkıldığında ağrı ve yanma hissi oluşması
Karnın alt kısmında şişlik, baskı ve rahatsızlık hissi oluşması
Pelvik bölgede veya bel bölgesinde ağrı hissi oluşması
Bulanık idrar veya kanlı idrar
Ağır kokuda idrar
İdrarın miktarında değişim
Ateş
Titreme
Mide bulantısı ya da kusma
Sırt bölgesinin tek tarafında ve kaburganın alt bölgesinde ağrı
Böbrek rahatsızlığı, diyabet ve bağışıklık sistemi rahatsızlığı
65 yaş üzerinde yaşa sahip olmak
Hamile olmak
İdrar Yolu Enfeksiyo Neden Olur?
Bakteriler: İdrar yolu enfeksiyonu çoğunlukla sindirim sisteminde bulunan bakterilere bağlı olarak gelişim gösterir. Bu bakteriler idrarı dışarı atmayı sağlayan üretraya kadar ulaşırsa enfeksiyona yol açar.
Böbrek taşları: İdrar yollarında tıkanıklık olduğu zaman idrar yolu enfeksiyonu meydana gelebilir. İdrar yolunun tıkanmasının en önemli sebeplerinden biri de böbrek taşlarıdır. Meydana gelen böbrek taşları bakterilerin üreyeceği bir alan oluşturmuş olabilir.
Kabızlık: Düzenli olarak tuvalete çıkmak, idrarı çok fazla tutmamak ve mesaneyi tam olarak boşaltmak idrar yolu enfeksiyonunu engellemek için önemli bir ayrıntıdır. İdrar düzenli olarak vücuttan atılır ise idrara yolu temiz kalır. Ancak bazı durumlarda idrar düzeni bozulma gösterebilir. Özellikle kabızlık enfeksiyon için tetikleyici bir etkendir.
Mesanenin tamamen boşalmaması: Mesane tamamen boşaltılmıyor ve idrar mesanede çok fazla duruyor ise bu durum enfeksiyona yol açan bakterilerin çoğalmasını sağlayabilir.
Genital bölge temizliği: Tuvalet temizliğine yeteri kadar özen göstermemek enfeksiyon riskini arttırır. Bunun yanında genital temizlik tuvalet dışında da çok önemli bir etkendir. Pamuklu çamaşır kullanmak, başkalarının çamaşırlarını kullanmamak, çamaşırları dezenfekte ederek yıkamak, adet döneminde kullanılan pedin veya günlük pedlerin sık sık değiştirilmesi idrar yolu enfeksiyonunu engellemek adına önemli rol oynamaktadır.
İdrar Yolu Enfeksiyonunda Tanı ve Tedavi Nasıl Yapılır?
İdrar yolu enfeksiyonunda tanı koymak oldukça kolaydır. İdrar yolu enfeksiyonunda uygulanacak laboratuvar testleri ve idrar kültürü tanı için genellikle yeterli olmaktadır. İdrar tahlilinde bakteri ve lökosit görülmesi normaldir. Tanı için önemli olan idrarın temiz olmasıdır. Tanı için ilk gelen idrar boşa akıtılmamalı, idrar kabına alınmalıdır. Bu tip idrarlara 'orta akım' idrar adı verilmektedir. Antibiyogram ve kültür testinin amacı enfeksiyon ve bakterinin türünü tespit etmektir. Bu sayede kullanılacak antibiyotiğe karar verilir. İlerlememiş ve inatçı enfeksiyonlarda ilk olarak altta yatan sebep tespit edilmeli, idrar akım ölçümleri alınmalı, ilaçlı böbrek filmi ve sisteskopi uygulanmalıdır.
İdrar yolu enfeksiyonu tedavisinde antibiyotik tedavi uygulaması kesin iyileşme göstermektedir. Bazı vakalarda kültüre ihtiyaç duymadan veya kültür sonucuna göre farklı türlerde antibiyotik reçete yazılabilir. İdrar yolu enfeksiyonu nedeni ile oluşan ağrıyı hafifletmek için spazm çözücü ve ağrı kesici ilaçlar Doktor onaylı kullanılabilir. Ayrıca tedavi esnasında bol sıvı tüketilerek mekanik hijyen sağlanır ve tedavinin iyileşme oranı arttırılır. Üst idrar yolu rahatsızlıklarında kişi hastaneye yatırılır ve antibiyotik tedavisi uygulanır. Nükseden enfeksiyon sorunlarında ilk olarak altta yatan problemin çözümü için cerrahi işlem gerekebilir. Kasık bölgesinde görülen ağrı için sıcak su torbasından faydalanabilir. Uygulanan sıcak su torbası sayesinde idrarın daha ağrısız olarak dışarı atılması sağlanabilir.